کد مطلب:20494 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه مي توان زندگي كرد تا به سعادت دنيوي و اخروي و كمال واقعي رسيد؟

در آيات بسياري از قرآن به مسئلهء سعادت دنيوي و اخروي انسان بر مي خوريم كه هر يك به گوشه هايي از طريق كمال و بايستگي هاي راه اشاره كرده اند.

آن چه از مجموعه اين گفتارهاي قرآني بر مي آيد, اين است كه براي پيمودن راه كمال چند شرط اساسي لازم است :

اول اين كه راهنمايي وجود داشته باشد كه به راه و خصايص آگاهي و به وقوف كامل داشته باشد.

دوم اين كه انسان به سخن آن راهنما گوش دهد و اوامر و نواهي او را محترم بشمارد و از تبعيت او سرباز نزند.

سوم اين كه انسان اشتياق رسيدن به كمال را داشته باشد و بخواهد به آن برسد و اين همان چيزي است كه و عزم نام گرفته است .

چهارم اين كه حاضر باشد از چيزهاي مهم به خاطر مسايل مهم تر دست بردارد و براي رسيدن به ارزشي برتر, ازجان و دل تلاش كند و از هستي خود به خاطر رسيدن به حياتي برتر و بالاتر چشم بپوشد.

پنجم اين كه افراط و تفريط در كارها نكند; به اين معنا كه از خود توقع زياد از حد نداشته باشد, و بر ديگران تكليف غير قابل تحمل نكند و دنيا را به خاطر آخرت ويرا نكند و...!

در سورهء حديد مي خوانيم : .(1)

اين نداي الهي است كه مي گويد از خواب غفلت بيدار شويد و از سستي و كاهلي دست برداريد, زيرا اگر به سوي كمال حركت نكنيد, قلب هايتان ـ مثل آنان كه پيش از شما زندگي مي كردند ـ قساوت پيدا كرده و گناهكار خواهدشد:

]پاكيزه تر از آب روان چيزي نيست هرجا كه بماند, زود گنديده شود

]انسان اگر به سوي خدا حركت نكند, با همهء شرافتي كه در خلقت بر ساير موجودات دارد, فاسد مي گردد وحيثيت اشرف مخلوقاتي را از دست مي دهد و مي گردد.

آيه بعدي اشاره به زندگي و مرگ دارد. آيا انسان غير از گوهر وجود و گنج گرانبهاي حيات , سرمايه ديگري دارد؟ آيا صاحب سرمايه اي هست كه آتش بر آن اندازد و نابودش كند و در افزايش آن نكوشد؟! انسان نيز بايدحيات كوچك و وجود خود را به وجود پروردگار پيوند زند و با او به بقا و جاودانگي رسد! اما افسوس كه انسان است و سود و زيان خويش نمي داند و به آن چه از دست مي دهد, واقف نيست . بيهوده نيست كه در سورهء عصر خداوند دوبار بر خسران انسان و زيانكاري او تأكيد مي كند.

اگر انسان بداند هستي او و زميني كه بر آن راه مي رود, ناپدار است , دل بر ثبات آن نمي بندد و از ابتدا در پي يافتن راه نجاتي مي گردد كه در حوادث زمانه به آن پناه برد.

آيه بعد درباره گذشتن از دنيا خويش به خاطر خدا است . كسي كه از دنيا بر گرفته و خود را وقف رسيدن به هدف كرده و با خدا به معامله پرداخته است , از دنيا ابزاري براي جلب رضاي پروردگار مي سازد: . مرد و زن در كنار هم قرار گرفته اند. اين نشان مي دهد در راه كمال هر دو بايدحركت كنند. صدقه هم عموميت بر صدقه هاي مالي و اخلاقي و معنوي دارد. صدقه گاهي كمك مادي است , گاه به صورت آموختن علم است و گاهي كمك به يك فرد نابينا است .

قرض مي دهند; قرض نيكويي كه پاداش آن چند برابر مي شود>.

خداوند مي فرمايد: آگاه باشيد! هر كه براي من كاري انجام دهد و از دنياي خود براي جلب رضايت من بگذرد,آن حسنه را دو برابر مي كنم و اجر بزرگي به صاحب آن مي دهم .

در مجموع آيات بعدي خداوند به آنان كه بخل مي ورزند گوشزد مي نمايد او از همه چيز بي نياز است و غني مي باشد و زيانِ كار آنان به خودشان باز مي گردد.() به آنان كه دل بر دنيا نهاده اند, عتاب مي كند كه بدانيد زندگي دنيا(پـاورقي 2.حديد (57 آيهء 24

تنها بازي و سرگرمي و تجمل پرستي و فخر فروشي و افزون طلبي در اموال و فرزندان است و به هر حال حيات آن جز متاع فريبنده نيست .(2)

سپس بندگان را به خويش مي خواند و آنان را به بهشتي كه پهنهء آن مانند پهنهء آسمان و زمين است , دعوت مي كندو شرط ورود به آن را ايمان به خدا و رسولش مي شمارد و تمامي اين ها را از فضل عظيم خود مي داند كه به هر كه خواهد ـ به شرط استحقاق ـ مي دهد.

خداوند به سختي هاي زمين اشاره مي كند و مي فرمايد: .(3) با اين فرمايش بندگان را به فكر وا مي دارد كه در همه حال و در

تمام اوضاع با آنان است و در سختي و راحتي بر همه چيز فرمان مي راند.

مهم ترين آيهء اين سوره و زيباترين آن ها از بُعد عملي , دستور به مانند آيينه بودن و از زمانه زنگار نپذيرفتن و به غبار اوضاع و تأثرات , مكدر نگشتن و به طراوت خوشي ها غافل نشدن است : (4)

الحق اين درس بزرگي براي ما و شما است كه در تندباد حوادث خود را نبازيم و از هدف باز نمانيم .

آيات بعدي تماماً اشاره به ارسال پيامبران و نزول كتب آسماني است . بالجمله تمام شروط يك سفر را با همه ءنيازمندي هايش در اين آيات مي توان مشاهده كرد!

خواهر گرامي ! در پاسخ سؤال شما قصدمان تكرار مكررات يا توضيح واضحات نبود. سؤالي كرده بوديد كه نيازبه ساعت ها بحث و گفت گوداشت و سخن در اطراف آن تمام ناشدني بود. چنان چه مايل بوديد جزئيات بيش تر وبهتري بدانيد, سؤالات خود را دقيق تر و به صورت منسجم تر مطرح بفرماييد. آرزمند توفيق شما هستيم .

منابعي براي مطالعه

1 زن در آيينه جمال و جلال , آيت الله جوادي آملي ;

2 نظام حقوق زن در اسلام , شهيد مطهري ;

3 زن , مهدي مهريزي ;

4 قرآن و مقام زن , سيد علي كمالي ;

5 اين گونه معاشرت كنيم ; سيد محمد محمودي ;

6 اخلاق حسنه , مرحوم ملا محسن فيض كاشاني ;

7 اخلاق اسلامي , شهيد دستغيب ;

8 معراج السعادة, مرحوم مهدي نراقي ;

9 نقطه هاي آغاز در اخلاق عملي , آيت الله مهدوي كني ;

10 جهاد با نفس , آيت الله مظاهري .

(پـاورقي 1.حديد (57 آيهء 16

(پـاورقي 2.همان , آيه 20

(پـاورقي 3.همان , آيهء 22

(پـاورقي 4.سوره حديد (57 آيه 23